Amerika’da 4 senede bir düzenlenen başkanlık seçimleri
hakkında milletçe çokça fikir yürütsek de başkanlık seçimlerinin pratikte nasıl
yürüdüğünü bilmiyoruz.
Öncelikle Amerika’nın federal bir cumhuriyet olduğunu hatırlamamız lazım. Yapısı itibariyle yerel (eyalet) ve ulusal (federal) düzeyde birçok seçim var. Bunlardan en önemlisi ise ABD başkanının seçildiği başkanlık seçimleridir. Her 4 senede bir düzenlenen dolaylı seçimler sonucunda başkan göreve gelir.
 |
| Electoral college'in seçildiği bir oy pusulası |
Dolaylı seçimlerde halk başkanı doğrudan seçmez. Halk 583
seçmenden oluşan ‘’electoral college’i’’ yani seçmenleri seçer. Aday seçmenler
seçim öncesinde partiler tarafından belirlenmiştirler. Halk oy verdiği seçmenin
hangi partiden ve kısa süre sonra gerçekleşecek başkanlık seçiminde hangi
başkan adayına ve yardımcısına oy vereceğini önceden bilir. Halk tarafından seçilen seçmenler, yani ‘’electoral
college’’ Aralık ayının 2’nci Çarşamba’sından sonraki ilk Pazartesi günü
seçildikleri eyaletin başkentinde başkan ve başkan yardımcısı için oy verirler.
Başkanın seçimi gerçekte bu seçmenler tarafından yapılır. Seçmenlerin oylarının sayımı ise takip eden
ilk 6 Ocak günü Senato ve Temsilciler Meclisinden oluşan Kongre tarafından
yapılır ve yeni başkan ve başkan yardımcısı ilan edilirler.
Bazı istisnalar olmakla beraber seçmenler oylarını büyük bir
oranda seçimlerden önce halka söz verdikleri başkan adayı ve yardımcısı lehine
kullanırlar. Bu sebeple her ne kadar başkanlık seçim sonuçları resmen ‘’electoral college’in’’ oylarının Kongre’deki sayımı sonrasında belli olsa da, gayri resmi olarak kimin başkan olduğu birinci tur, yani seçmenlerin seçimi sonrasında belirlenmiş oluyor.
